Itzulpena: Jon Alkorta
Grial Santua
Kristautasunaren historian inoiz izan bada enigmak eta misterioak inguratutako objekturik, hori Grial Santua da.
Diotenez, Azken Afarian Kristok hamabi apostoluekin partekatu zuen kaliza da.
Baina Grialaren boterearen inguruko kondairak ez ziren Erdi Arorarte garatu. Naziak ere liluratu zituen objektu honek eta bere ustezko indarrak, eta mundu guztian zehar bidaiatu zuten bere bila.
Eromen honetaz aparte, Griala debozio objektu bat da, eta Elizaren oinarrian dagoen eta Kristautasunaren garapenean giltzarri izan den Eukaristia bezalako ekintza bat oroitzen duen altxor bat.
Baina Erdi Aroa arte inork garrantzirik eman ez izana oso interesgarria da, eta horri buruz jardungo dugu sarrera honetan.

Grialaren historia
Grialaren inguruko lehen aipamena Frantzian aurkitzen dugu, 1180. urtean Chrétien de Troyes bardoak Perceval, ou le Conte du Graal testua idatzi zuenean, egun osorik kontserbatzen ez dena. Nahiz eta tituluan ageri den eta lanaren bigarren zatiko protagonista izan behar bazuen ere, oso erreferentzia gutxi egiten zaizkio Grialari testu honetan.
Baina gerora objektu honen inguruan idatziko diren istorio askotako bi protagonista aurkezten dizkigu Chrétien de Troyes-en testuak: Perceval, heroia, eta Gawain, bere homologoa.
Espainierara ere itzuli dira gai hau jorratzen duten hainbat testu, Alianza Editorialek argitaratutakoak kasu.
Lehen istorio hau eta bi mende geroago, alemaniar lurraldeko beste autore bat aurkitzen dugu, Wolfram von Eschenbach, Grialaren kondaira biziberritu zuena Parzival bere poema epikoaren bitartez.
Honek Chrétien de Troyes-en testua osatzen du Arturo Erregearen Mahai Borobilak Perceval Grial Santuaren bilaketara nola bultzatzen duen kontatuz.
Ikerketa filologikoek von Eschenbach-ek idatzitako Griala aipatzen duen beste testu bat ere aurkitu dute, amaitu gabea eta bestea baino zertxobait zaharragoa, 1217 inguruan idatzitako Tituriel.
Percevalen kondaira irakurtzeko Siruela argitaletxeak argitaratutako edizioak oso lagungarriak dira.
Le Morte d’Arthur

Britainia Handian Thomas Malory-ren Le Morte d’Arthur lanak hasi zuen Grialarekin lotutako literaturarekiko lilura, 1485. urte inguruan. Britainiar iturri hau da Grialaren kondaira zabaltzen gehien lagundu duena.
XIX. mendean, testu honek gaiarekin lotutako lan artistiko askoren sorrera bultzatu zuen, Edward Burne-Jones edo Dante Gabriel Rossetti bezalako margolari prerrafaeliten eskutik. Hauen artean aurkitzen dugu, esaterako, Morris & Co. konpainiak 1890eko hamarkadan sortutako tapiz erraldoia, Grialaren kondaira irudikatzen duena eta Juan March fundazioak 2012an Madrilen erakutsi zuena. Hona hemen fundazio honen “William Morris y compañía. El movimiento Arts & Crafts en Gran Bretala” erakusketaren katalogoa.
Gai honekin jarraituz, erakusketa berean Grialaren historia eta bere inguruko kondairen gorabeherak ardatz dituen hitzaldi nagusi bat ere entzungai dago, hots, Victoria Cirlot-en “The Myth on the Grail in Literature and Art”.
Azkenik, aipatzekoa da Grialaren mitoa ikertzen duen Joseph Campbell-en Romance of the Grail. The Magic and Mystery of Arturian Myth lana. Mitologiaren inguruko mundu-mailako aditu nagusienetariko bat da Campbell, eta bere lana gaztelerara itzultzen ari da Atalanta argitaletxea.
Zein ote benetako Griala?

Bazirudien XX. mendean zehar benetako Griala Valentziako katedralean zegoenaren ustea nahiko zabaldua eta onartua zegoela. Valentziako Griala kaltzedoniaz egina omen da K.o. I. mendean, eta oinarria eta burdinezko heldulekua ondoren gehitu zitzaizkion.
Susmo hau baieztatzeko asmoz, adituek objektu honen nondik-norakoak identifikatu dituzte Judeatik Erromara eta Erromatik Hispaniara. Ondoren, XII. mendean, Aragoiko Erresuman agertzen da, San Juan de la Peñan zehazki, eta zertxobait geroago Errege Katolikoen Zaragozako jauregian. 1424, aldiz, Alfontso V.a Bihotz-handiak Valentziara bidali zuen hauek Mediterraneoko guduetan eman zioten laguntzaren esker onez. Orduz geroztik bertan izan da.
2014an, ordea, Margarita Torres Sevilla eta José Miguel Ortega del Rio ikerlariek Griala Leóngo San Isidoro elizan egon litekeela iradokitu zuten Los reyes del Grial lanean. Hala ere, Valentziako Grialarekiko interes akademikoa izugarria da oraindik ere.
El fuego invisible

Egungo literaturak ere tira dio hari honi. Azkeneko urteetan argitaratu diren lanen artean Javier Sierraren El fuego invisible aipatu genezake, 2017ko Planeta saria jaso zuena. Sierrak dioen bezala, ikerketak galderak aurkezten dituen moduan, literaturak, nolabait, erantzunak eskaintzen ditu. Lan honek Grialaren atzetik dabiltzan horiengan bilaketa honek bultzatzen duen introspekzioa eta Grialak hartzen dituen esanahiak aztertzen ditu. Barne bidaia hau iniziazio erritual bat ere izan liteke.
OpenEdition le sugiere que cite este post de la siguiente manera:
Dr. Pedro Ortega (27 de septiembre de 2024). El Santo Grial. El blog de Tartalo. Recuperado 24 de abril de 2025 de https://doi.org/10.58079/12dk3