Digital resources in the Social Sciences and Humanities OpenEdition Our platforms OpenEdition Books OpenEdition Journals Hypotheses Calenda Libraries OpenEdition Freemium Follow us

Consumir como el acto definitivo de amor o deseo 

Egilea: Alexandra Sorina Radulescu

Itzulpena: Jon Alkorta

Bestea jatea: maitasun eta desio ekintza gorena

Maite dugun horri diogun maitasuna agertzeko modu asko daude: zainduz, momentu  zailetan ondoan egonez, jaki gustokoenak prestatuz, gustuko gauzak oparituz, … Badira, hala  ere, moraltasunaren mugak gainditzen dituzten maitasuna erakusteko moduak, fikziozko  lanetan aurkitu ditzakegunak batez ere.  

Norberak bere burua bestearen mesedetan sakrifikatzea gai errepikakorra da literatura klasiko eta garaikidean, eta baita azken urteetako telebista saioetan ere. Bertan, ekintza hau  altruista bezala ikusten da, bestearekiko egin ahal den balentria eta estimu handieneko  ekintza bezala, alegia. Baina ba ote legoke sakrifizioaz haratago doan ekintzarik, maitearen  heriotza ez ezik, hau bera jatea ere dakarrenik?

Kanibal baten Erdi Aroko erretratua.

Kanibalismoaren jatorria

Kanibalismoa norberaren espezie bereko beste norbait jatean datza, nahiz eta orokorrean  gizakien arteko kontsumoari erreferentzia egiteko erabiltzen den. Jatorria ez da batere argia,  batzuek diote neandertalen artean garatutako zerbait dela, bestetzuek Amerikako tribu  natiboen artean sortu zela.  

Jatorria argia ez bada ere, gaur egun honen inguruan dagoen iritzia oso orokorra da, hau da,  kanibalismoa ekintza guztiz inmorala dela, alegia. Historian zehar, esaterako, mendebaldeko  gizarte zuriek beste kultura batzuk diskriminatzeko (juduak, ijituak, tribu amerikarrak, …)  erabilitako herraminta ere izan da, beraien moralaren nagusitasuna eta azken hauen  basakeria azpimarratzeko.  

Erritual honen ospe txarraragatik ere, literatura eta zinea hau mitifikatzen saiatu dira  fantasiazko pertsonaia eta istorioen bitartez. Lan askotan, maitasunaren, desioaren eta  pasioaren inguruan artikulatzen da gai hau, irakurle eta ikusleen interesa eta ikusmena  piztuz. Honen erakusle nagusienetarikoa banpiroak lirateke.  

Kanibalak al dira banpiroak?

Banpiroak ez dira guztiz kanibalak, ez baitira normalean giza-haragijale moduan aurkezten,  giza-odol kontsumitzaile bezala baizik. Kanibalismoaren inguruan dugun ideiari tiraka, beraz,  banpiroek hala-nolako kanibalismo bat praktikatzen dutela esan genezake.  

Vampiros Vegetarianos, Remedios Varo (1962)

Twilight liburu sailan agertzen den Cullen familia, esaterako, giza odola kontsumitzen ez  duen banpiro familia bat da. Familiako aita medikua da, beraz, sahiestezina da berarentzat egunerokoan giza odola ikustea. Edward semearen kasuan aldiz, Bella maitearen odolaren usainak bere usaimena aktibatzen du, eta odola edateko desio izugarri baten aurrean ihes  egitea beste aukerarik ez du. 

“Hil nahi zintudan. Ez dut inoiz beste gizakiren baten odola hainbeste desiratu… Zure  usaina… Droga bat bezala da niretzat. Niretzat espreski egindako heroina bezala zara.” (Meyer 190)

Edward banpiroa izateak dakarren arriskuaz konturatzen bada ere, Bellak maitasun erlazio  bat hastea erabakitzen du berarekin. Noski, erlazio honetan bere bikoteak jan dezan arriskua  hor dago, eta Bella honen jakitun da. Hare eta gehiago, zenbaitetan desiatu ere egiten du: 

“Hiru gauzaz ziur nengoen. Lehenik, Edward banpiroa zela. Bigarren, bere izatearen zati  batek, eta ez nekien hau zein indartsua izan zitekeen, nire odola edateko desioa zuela. Eta  hirugarrenik, berarekin itsu-itsu maitemindua nengoela.” (Meyer 190)

Noski, egoera honek Bellaren zaurgarritasuna adierazten du, baina baita bere desioa ere.  Azken finean, Bella salbatzen duena Edwardek bere desioaren gainean duen kontrola da.  Desio eta pasioak hasetzeko moralaren eta arrazoiaren mugak urratzen dituen izaki baten  eskuetan uzten du Bellak bere bizitza, eta guztia maitasunagatik.  

Amanecer 1 filmaren irudi bat.

Kanibalismoaz hitz egitean saihestezina da desioaz eta pasioaz hitz egitea, sexualitateari  estu lotutako bi gai. Esaterako, telebista saioetan banpiroak askatasun sexuala duten izaki  bezala agertzen dira, lotura eta mugarik gabeak. Ezagun egin dituen ekintza bera ere,  hozkada, sexualitatean errotutako ekintza bat da eta haragizko desioa hasetzeko lepoan edo  izterrean egiten diren musuen antza du. Horregatik, esan genezake, maila sinboliko batean  behintzat, maitasun eta sexu erlazioak neurrizko kanibalismo mota bat direla. Horrelako  desioek, zenbaitetan, erlazioez haratago doan zerbaiten beharra ere izaten dute.  

Ideia hau argitzeko The Vampire Diaries telesailari begiratuko diogu. Bi banpiro mota  agertzen dira hemen: Stefan bezalakoak, animalien odolaz elikatzen den banpiroa, lasaia,  zentzuduna eta gizakiekin arduratua; eta Damon, banpiro klasikoa, elikatzeko asmoz  pertsonak hiltzen jarraitzen duena, axolagabea, basatia eta berekoia.  

Pertsonaia bakoitzaren deskribapena kanibalismoaren inguruan dugun ideiaren araberakoa  dela ikusi dezakegu. Giza-kontsumoa gauza inmorala denez, Damon basapiztia bat da, eta  Stefan, aldiz, animaliak kontsumitzen dituena, gizatasuna handiagokoa.  

Hala ere, Stefanen banpiro alderdia ere erakusten zaigu Elena bere maitearekin dagoenean.  Elena moztu egiten den batean, Stefanen aurpegia nola hark nahi gabe aldatzen den ikusi  dezakegu, puztutako zainez inguratutako odoldutako begiekin eta letaginak agerian dituela.  Musukatzean ere berragertzen da Stefanen banpiro alderdi hau, Elenarekiko duen  maitasuna eta sexu desioak nola autokontrol emozional gutxiko egoera batera eramaten  duen erakutsiz.  

Nahiz eta telesailean sexu harremanak izaten dituzten Elenaren bizitza arriskuan jarri gabe,  harremanek ez dute beti desioa apaltzea lortzen. Zenbaitetan, areagotu egiten dute.  Horrela, hurrengo pausoa kanibalismoa litzateke, izan ere, Stefanek Elena hozkatzen baitu  eszena berean, bere odola eta berarekiko duen maitasuna kontsumituz. 

Stefan Salvatore, The Vampire Diaries sailekoa.

Heriotzak bereizten gaituen arte (edo ez)

Neurrizko kanibalismoaz hitz egin dugu jada, baina non dira benetazko kanibalak? Tamalez  beraien desioa kontrolatzen ez duten horiek, edo ekintza tamalgarri hau egin beste aukerarik  ez dutenak. Azken ideia hau argitzeko kanibalismoa beharraren ikuspuntutik lantzen duen Yellowjackets telesailari buruz arituko gara. 

Telesail honetan ez ditugu banpiroak aurkituko, hegazkin istripu baten ondorioz neguan eta  ezerezaren erdian galdurik geratzen den nesken futbol talde bat baizik. Protagonistetako bi,  Jackie eta Shauna, lagun minak dira, agian laguntasunetik haratago doan erlazioa ere  badutelarik. Haatik, beraien erlazioak, maitasunaren mugak ez ezik, moralarenak ere  urratuko ditu.  

Hipotermia baten ondorioz hiltzen da Jackie eta temperatura izugarri baxuak medio, ezin  dute bere gorputza lurperatu. Jackierekiko zuen maitasuna dela eta, Shaunak ez du bere  heriotza gainditu eta hilotza bisitatzen eta honekin hitz egiten jarraitzen du, hilik egonagatik  ere bere ondoan egoteko duen beharra erakutsiz. Behin, hilotza usteltzen ari delarik,  Shaunak Jackieren belarria hartu eta jan egiten du.  

Horrela artikulatzen da kanibalismoaren gaia telesail honetan, baina ez da bertan bukatzen:  hilotza erretzen ari direlarik, Shauna eta beste taldekideek hilotza jaten dute goseak  bultzaturik. Gizarteak epaitzen ez dituen egoera batean eta honen moralitatetik at, Shaunak  ekintza hau bizirauteko ez ezik, Jackie eta bera betirako bat egingo dituen erritual bezala ere  ulertzen du.  

Irudikatuta dagoen moduagatik, Shauna izateak Jackieren hilotza jaten lehena gogora  ekartzen dizkigu maitaleen arteko maitasun keinuak, eta taldekideen aurrean Jackie eta bere  artean zegoen erlazioa indartzen du. Maitasun aitortze hau normalean ezkontza baten  bitartez egiten bada ere, kasu honetan “heriotzak bereizten gaituen arte” ezagunaren  bertsio esplizitu bat aurkeztennzaigu, heriotzak berak ere ez baititu bereizi bi maitale hauek.  

Yellowjackets serieko poster ofiziala.

Amaitzeko

Ikusi dugu maitasuna eta honek dituen forma ezberdin guztiak adierazteko metafora eta  sinbolo andana dagoela, eta kanibalismoa horien artean bitxi eta ilunena litzateke.  Maitasunaren inguruan dauden bestelako metafora eta sinboloak bilatzeko zure txanda da  orain.  

Artikuluan aipatutako telesail eta pelikulez gain, kanibalismoa maitasun eta desioaren  sinbolo bezala darabilen beste lan bat Ethel Cain taldearen Preacher’s Daughter diska da.


OpenEdition le sugiere que cite este post de la siguiente manera:
pauppic (25 de octubre de 2024). Consumir como el acto definitivo de amor o deseo . El blog de Tartalo. Recuperado 24 de abril de 2025 de https://doi.org/10.58079/12kne


Deja una respuesta

Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.